31 Mart Vakası’na Giden Süreç İçerisinde Bediüzzaman Said-i Kürdi, Derviş Vahdetî ve İttihad-ı Muhammedî Cemiyeti Üzerine Tarihsel Sosyolojik Bir Analiz

Authors : Neriman Morkoç

Pages : 85-119

View : 280 | Download : 157

Publication Date : 2024-12-31

Article Type : Research Paper

Abstract :II. Meşrutiyetin ilanı ile beraber, Osmanlı toplumu içerisindeki farklı millet ve kesimlerden insanların düşüncelerini ve fikirlerini ifade edebilecekleri özgürlükçü bir ortam oluştu. Bu süreçte meydanlarda söz söyleyen düşüncelerini ifade edip öneriler getiren insanlardan birisinin de Bediüzzaman Said-i Kürdi olduğu görülmektedir. II. Meşrutiyetin ilanı ile başlayan bu basın hürriyeti içinde, Derviş Vahdeti; Volkan’ı İnsaniyete hadim, dini, siyasi, yevmi gazetedir, diyerek 11 Aralık 1908’ de (28 Teşrinisani 1324) çıkarmaya başlamıştır. Bediüzzaman Said-i Kürdi’nin, Volkan gazetesi yayın hayatına başladıktan yaklaşık 4 ay sonra gazetenin 70. Sayısında ilk makalesi yayınlanmakla birlikte 110. sayıya kadar ulaşan gazetenin 15 sayısında yazıları yer almaktadır. Kıbrıslı Hafız Derviş Vahdeti’nin sahibi olduğu Volkan gazetesi, 48. sayısı olan 17 Şubat 1909 tarihinden itibaren başlığının altında İttihad-ı Muhammedî Cemiyeti’nin Mürevvic-i Efkârıdır, ifadesiyle yayınlanmaya başlayarak Cemiyet’in yayın organı durumuna gelmiştir. Cemiyet’in İstanbul Merkezi İdare Meclis Azası olan Bediüzzaman Said-i Kürdi’nin süreç içerisinde İttihad-ı Muhammedî Cemiyeti’ne karşı itirazlara ve vehimlere cevap verdiği, Cemiyet’in savunuculuğunu üstlendiği görülmektedir. Bediüzzaman Said-i Kürdi hem İMC hakkındaki itirazları izale etmeye çalışırken hem de Volkan’da kaleme aldığı diğer makalelerinde çok mutedil ve makul bir üslup kullanıyordu. Diğer yandan Derviş Vahdeti’nin Volkan gazetesinde neşrolunan yazılarından ve taşıdığı İslami tonlarla birlikte İttihad-ı Muhammedî Cemiyeti’nin Volkan gazetesi üzerinden yaptığı açıklamalardan Derviş Vahdeti’nin ve kurucusu olduğu Cemiyet’in meşrutiyet karşıtı olmadığı bilakis şeriat dairesinde meşrutiyeti ve hürriyeti savunduğu görülmektedir. Bediüzzaman Said-i Kürdi’nin Şeriat-meşrutiyet uzlaşısına ve Şeriat ile sınırlandırılmış hürriyet (hürriyet-i şer’i) görüşlerinin paralelinde görüşleri benimsemiş olan Vahdeti’nin hürriyet ve meşrutiyete düşman biri olmadığı yayın hayatı boyunca Volkan gazetesinde yazdığı yazılarda mevcuttur.
Keywords : Bediüzzaman Said-i Kürdi, Derviş Vahdeti, Volkan, İttihad-ı Muhammedi Cemiyeti, Meşrutiyet-i Meşrua, Hürriyet-i Şer\'i