SİNEKLİ BAKKAL VE ÜÇ İSTANBUL ROMANLARINDA DİN VE İNANÇ KRİZİ

Authors : M. Halil SAĞLAM

Pages : 145-166

Doi:10.31126/akrajournal.530993

View : 13 | Download : 11

Publication Date : 2019-05-03

Article Type : Research Paper

Abstract :Sinekli Bakkal ve Üç İstanbul romanlarında vaka zamanı (II. Abdülhamit Dönemi) ve anlatma zamanı (Cumhuriyet Dönemi-1936) örtüşmektedir. Her iki romanda dinsiz, dini eleştiren alafranga tipler ve yobaz, çıkarcı, sahtekâr imamlar bulunmaktadır. Romanlar, yazar-anlatıcıların iç dünyalarında yaşadıkları kaotik ruh halini, inanç bunalımlarını yansıtmaktadır. Osmanlı İmparatorluğu’nun Batı medeniyeti karşısında yıkılışına tanıklık eden son dönem birçok Türk aydını gibi Halide Edip Adıvar (1882-1964) ve Mithat Cemal Kuntay’ın (1885-1956) da din duygusu sarsılmıştır. Her iki romanın inanç krizi yaşayan tipleri entelektüeldir. Adıvar’ın romanlarında din ve inançla ilgili tartışmalar genelde eski rahip Perengrini ve mutasavvıf Vehbi Dede arasında geçer. Romanda Jön Türk kahramanlarının da dine ve geleneğe karşı tereddütleri vardır. Kuntay’ın romanında dinsizliğiyle tanınan Adnan avukat, inanç bunalımı yaşayan alafranga düşkünü Haldun da doktordur. Sinekli Bakkal ve Üç İstanbul romanlarındaki dinsiz tiplerin ve dinle ilgili olumsuz eleştirilerin arkasında yazarların inanç krizini görmek mümkündür. Türk edebiyatında şair ve yazarlarının tereddütlü imanını, dine karşı eleştirel tutumunu yansıtan çok sayıda anlatı bulunmaktadır. Sinekli Bakkal ve Üç İstanbul romanları bu geniş evren içerisinde birer örneklemdir. Edebi anlatılarda yazar ve şairlerin din duygusunu ortaya çıkaran akademik çalışmalarının sayısı oldukça sınırlıdır. Bu araştırma, din duygusu bağlamında sanat ve sanatçı ilişkisini ortaya çıkaran akademik çalışmalara katkı sunmayı amaçlamaktadır. Nitel araştırma tekniğinin uygulandığı çalışmada konuyla ilgili literatür taraması ve doküman incelemesi yapılmıştır. Kurmacalarda ve reel kaynaklarda elde edilen bilgiler, çalışmanın Bulgular bölümünde değerlendirmiştir. Çalışmanın Sonuç bölümünde din duygusu bağlamında yazar roman ilişkisi açıklanmıştır.  
Keywords : Türk Edebiyatı, Sinekli Bakkal, Üç İstanbul