Malatya’nın Arguvan İlçesinin Parçikan Köyünde Hacı Ali Parçikan Etrafında Oluşan Efsaneler

Authors : Faruk Doğan, Bedrettin Kayhan

Pages : 75-88

Doi:10.31126/akrajournal.1400708

View : 61 | Download : 75

Publication Date : 2024-05-31

Article Type : Other Papers

Abstract :Kökeni ve tarihi çok eskilere dayanan efsanelerin dinî, ahlaki, sosyal ve eğitici yönlerinin ve işlevlerinin olduğu bilinmektedir. Gerçeklik ve kurgusal içerikleri sorgulansa da sözlü gelenek içerisinde her daim canlı yapıları ve inançtan gelen mucizevi oluşumları efsaneleri dokunulmaz kılar. Halkın kültürüyle beslenen bu halk anlatıları yaşanılan toplumun sosyal yapısı ve düzeni hakkında pek çok bilgi içermektedir. Bununla birlikte efsaneler, barındırdıkları doğaüstü muhtevalarından dolayı zihinlerde kalıcı izler bırakmışlardır. Özellikle belirli bir kişi etrafında oluşan efsaneler, toplum tarafından büyük ilgi görmekte ve kuşaktan kuşağa aktarılmaktadır. Anadolu’nun birçok coğrafyasında belirli kişiler etrafında oluşan efsaneler yer almaktadır. Bu yerlerden biri de Malatya’nın Arguvan ilçesinin Parçikan köyüdür. Parçikan köyünde Hacı Ali Parçikan etrafında oluşan efsaneler hem efsane türünün özelliklerini taşıması bakımından hem de bölgenin inanç ve kültürel zenginliğini göstermesi bakımından incelenmeye değerdir. Bu nedenle de efsanelerin tarih içerisinde kaybolmasını engellemek ve sonraki kuşaklara aktarımını sağlamak amacıyla efsanelerin kayıt altına alınması yoluna gidilmiştir. Nitel araştırma desenlerinden etnografi deseni çerçevesinde oluşturulan bu çalışmada veriler görüşme yoluyla toplanmıştır. Çalışma grubu olarak da Parçikan köy halkından 11 kişi belirlenmiştir. Saha araştırması neticesinde bölgede yaşayan kişilerden toplanan 12 efsane metninin, Türk kültür geleneğinde efsane türü içindeki yeri ortaya konmuş, derlenen efsaneler W. Bascom’un (2010) ve Başgöz’ün belirlediği (1996) halk bilimi ürünlerinin işlevlerine göre değerlendirilmiştir.
Keywords : sözlü kültür, inanış, efsane, Hacı Ali Parçikan