Turhan Taşan’ın Eserlerinin Farklı Değişkenler ve Prozodi Özellikleri Yönünden İncelenmesi

Authors : Ahmet Hakan Baş, Tolga Karaca

Pages : 39-66

Doi:10.31126/akrajournal.1466245

View : 235 | Download : 155

Publication Date : 2024-09-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Prozodi kavramı, sözlü eserlerde sözlerin müzikle uyum sağlaması olarak tanımlanabilir. Bu uyum sözlü eserlerde, müziğin daha güçlü olarak anlatılmasına olanak sağlamakla beraber, dinleyicide bıraktığı etkiyi olumlu yönde etkilediği düşünülmektedir. Türk müziğinde prozodiye hâkim olan, bu kavrama örnek teşkil edebilecek nitelikte sözlü eser örnekleri veren bestekârlardan biri de Turhan Taşan’dır. Bestekâr, yirminci yüzyılda Türk müziğine önemli eserler kazandıran, sözlü eserlerinden dolayı birçok ödüle layık görülen, araştırmacı kimliği, yazmış olduğu kitapları ve Türkiye Radyo Televizyon Kurumu’nda musikimizin tanıtılması için yıllardır yapmış olduğu radyo programlarıyla öne çıkan önemli bestekârlardan biri olarak bilinmektedir. Bu araştırmada, bestekârın eserlerini farklı değişkenler açısından incelemek için doküman inceleme yöntemi kullanılmış, ardından bu eserlerin betimsel ver bibliyometrik analizleri yapılarak IBM SPSS Statistics 20 programı yardımıyla frekans analizleri ortaya çıkarılmıştır. Eser inceleme esnasında, bestekârın amaçlı örneklem yöntemi ile seçilmiş üç farklı formdaki (şarkı, fantezi, çocuk şarkısı) eseri, prozodi özellikleri yönünden Prozodi İnceleme Tekniği ile incelenmiştir. Araştırma sonuçlarına göre; bestekârın herhangi bir saz eseri bestelemediği, TRT repertu-varında yer alan 118 adet sözlü eserinin, 26 adet ise söz yazarı olarak yer aldığı eserinin olduğu görülmüştür. Ayrıca, eserlerinde söz yazarı olarak en çok Fatoş Koçarslan ile çalıştığı, en fazla nihavend makamında eser ürettiği, usul olarak sofyan usulünü sıkça kullandığı ve form olarak da çoğunlukla fantezi formunu tercih ettiği sonuçlarına ulaşılmıştır. Bestekârın eserlerinde 57 farklı söz yazarı, 20 farklı makam, dokuz farklı usul, üç farklı form tercih ettiği tespit edilmiştir. İncelenen eserlerde bestekârın prozodi kurallarını önemsediği, şarkı sözlerini prozodi kurallarına uygun bir şekilde işlediği ortaya çıkmıştır. Bestekâr ile ilgili bundan sonra yapılacak olan araştırmalarda, bestekârın eserlerinin form ve biçim analizi yapılması önerilmektedir.
Keywords : Turhan Taşan, eser inceleme, prozodi inceleme tekniği, analiz, prozodi