Amygdalus orientalis (Mill) ve Amygdalus turcomanica (Lincz) badem türlerinin bazı pomolojik ve morfolojik özelliklerinin saptanması

Authors : Safder BEYAZİT, Oğuzhan ÇALIŞKAN

Pages : 543-553

Doi:10.37908/mkutbd.940588

View : 7 | Download : 6

Publication Date : 2021-12-07

Article Type : Research Paper

Abstract :Amaç: Çalışmada, Gaziantep ilinden seçilen Amygdalus orientalis insert ignore into journalissuearticles values(Mill); türüne ait 13 ve Amygdalus turcomanica insert ignore into journalissuearticles values(Lincz); türüne ait 8 genotipin pomolojik ve morfolojik özellikleri belirlenmeye çalışılmıştır. Yöntem ve Bulgular: Araştırma kapsamında kabuklu meyve ağırlığı insert ignore into journalissuearticles values(g);, kabuklu meyve boyutları insert ignore into journalissuearticles values(en, boy, yükseklik); insert ignore into journalissuearticles values(mm);, kabuk kalınlığı insert ignore into journalissuearticles values(mm);, iç badem ağırlığı insert ignore into journalissuearticles values(g);, çift iç oranı insert ignore into journalissuearticles values(%);, iç badem boyutları insert ignore into journalissuearticles values(en, boy, yükseklik); insert ignore into journalissuearticles values(mm); ve iç badem oranı insert ignore into journalissuearticles values(%); belirlenmiştir. Morfolojik özelliklerden gövde sayısı insert ignore into journalissuearticles values(adet);, dikenlilik durumu insert ignore into journalissuearticles values(dikenli, az dikenli, değil);, taç gelişimi insert ignore into journalissuearticles values(bodur, çok bodur);, yaprak rengi, yaprak uzunluğu ve genişliği insert ignore into journalissuearticles values(mm); ve yaprak alanı insert ignore into journalissuearticles values(cm 2 ); ölçülmüştür. Amygdalus orientalis insert ignore into journalissuearticles values(Mill); genotiplerinde kabuklu meyve ağırlığı 0.38 g ile 0.99 g arasında değişirken, Amygdalus turcomanica insert ignore into journalissuearticles values(Lincz); genotiplerinde 0.41 g ile 0.95 g arasında değişmiştir. Meyveler Amygdalus orientalis insert ignore into journalissuearticles values(Mill); genotiplerinde daha uzunken, Amygdalus turcomanica insert ignore into journalissuearticles values(Lincz); genotiplerinde daha geniş ve kalın olarak belirlenmiş ve bu türde kabuk kalınlığı da daha yüksek bulunmuştur. İç badem özellikleri kabuklu badem özelliklerine paralel gerçekleşmiştir. Amygdalus turcomanica insert ignore into journalissuearticles values(Lincz); genotiplerinde gövde sayısının fazla, sık taçlı, daha dikenli, yaprakların yeşil ve boyutlarının ise Amygdalus orientalis insert ignore into journalissuearticles values(Mill); genotiplerine kıyasla daha küçük olduğu belirlenmiştir. Her iki badem türünün gerek meyve gerekse morfolojik özelliklere ilişkin ölçüm sonuçları kontrol olarak kullanılan Texas badem çeşidinden çok düşük gerçekleşmiştir. Genel Yorum: Amygdalus orientalis insert ignore into journalissuearticles values(Mill); genotiplerinin taç yapısının daha iri, gövde sayısını az, yapraklarının gri renkte olduğu belirlenmiştir. İki badem türünde de taç iriliği, gövde sayısı ve yaprak renklerinin yanında meyve özelliklerinin de belirgin şekilde farklı olması nedeniyle tür tanımlanmasında kullanılabileceği belirlenmiştir. Badem türlerinin taç yapıları dikkate alındığında bodur anaç olarak değerlendirilebileceği, badem başta olmak üzere öteki sert çekirdekli meyve türleri ile ilgili uyuşma ve anaçlık performansının saptanması gerektiği sonucu ortaya çıkmıştır. Çalışmanın Önemi ve Etkisi : Yabani badem türleri olumsuz iklim ve toprak koşullarına dayanım ve Prunus türleri içi bodur anaç olarak kullanılabilme imkanı nedeniyle önemli genetik kaynaklardandır. Genetik kaynakların ıslah ve üretimde kullanılabilmesi için ise tüm özelliklerinin belirlenmesi gerekmektedir. Bu amaçla gerçekleştirilen araştırmada ülkemiz florasında doğal olarak yetişen iki badem türünün pomolojik ve morfolojik özelliklerinin saptanması ıslah ve yetiştiricilik çalışmalarında temel niteliğindedir.
Keywords : Yabani badem, Amygdalus orientalis, Amygdalus turcomanica, Morfoloji, Pomoloji