Klasik Jeopolitik Yaklaşımlar ve Eleştirel Jeopolitik Söylem

Authors : Sibel ÖZSAVAŞ ATAY

Pages : 144-155

View : 14 | Download : 6

Publication Date : 2016-04-01

Article Type : Review Paper

Abstract :Devletlerin, dış politika belirlemeye yönelik tercihlerini oluşturan öncelikli etken konumlandıkları coğrafyalar ve bu coğrafyalardan kaynaklanan farklılıklardır. Bir ülkenin dünya üzerindeki konumu değerlendirilirken, bu konumun dış politika ortamında jeopolitik bir değeri olup olmadığı karşılaştırmaları da beraberinde gelmektedir. Kuşkusuz jeopolitik dış politika kararlarında tek belirleyici değildir. Ancak bir ülkenin diğer ülkelerle kıyaslandığında ortaya çıkan değerleri, güç unsurları ile birleştiğinde olası sonuçları olumlu ya da olumsuz etkileme özelliğine sahiptir. Jeopolitik, On Dokuzuncu Yüzyılın başından itibaren ülkeler arasındaki güç mücadelesini ve uluslararası sistemi etkileyen bir bilim dalı olmuştur. Bu açıdan klasik jeopolitik yaklaşımlar, devletlerin coğrafi alanlar üzerinde denetim kurması ve devletlerin genişlemesi için gerekli olan coğrafi nedenler üzerine odaklanmıştır. Eleştirel jeopolitik ise Uluslararası İlişkiler disiplininde Soğuk Savaş sürecinden itibaren tanımlanan bir kavram olmuştur. Bu durumun en önemli nedeni Soğuk Savaş sonrası girilen yeni süreçte jeopolitik algının değişmiş olmasıdır. Jeopolitik algı, yalnızca konum, genişlik, sınır ve bütünlük gibi coğrafi özellik tanımlamalarından öte sosyal, ekonomik, siyasi, askeri, kültürel ve teknolojik değerleri ön plana alan kuramlarla geliştirilerek değerlendirilmeye başlanmıştır. Bu açıdan jeopolitik söylemin dış politika uygulamalarındaki önemi ve etkisi sıklıkla tartışılmaya başlanmıştır. Eleştirel yaklaşımlar, özellikle jeopolitik gerekçelerin kökenine inerek, gerçekliğin nasıl bir yapıda inşa edildiği, sunulduğu ve meşruluk kazandığı sürecine odaklanmıştır.
Keywords : Jeopolitik, Eleştirel Jeopolitik Söylem, Uluslararası Sistem