Kürt Milliyetçiliğine Eleştirel Bir Bakış: Kürt Mülteciler ve Kürdistan Milliyetçiliği

Authors : Arzu YILMAZ

Pages : 37-56

View : 12 | Download : 6

Publication Date : 2015-04-10

Article Type : Other Papers

Abstract :Kürtleri yalnızca kültürel değil aynı zamanda siyasal bir toplum olarak bugüne taşıyan Kürt milliyetçiliği, temelde Kürdistan’ı dört parçaya bölen ulus-devletlerin bir ürünüdür. Bu haliyle Kürt milliyetçiliği, Türk, Fars ya da Arap milliyetçiliğine karşı bir mücadele içinde şekillenir. Dolayısıyla, her bir parçada yaşayan Kürtler için ‘öteki’ farklıdır. Örneğin, bir Irak Kürdü için ‘öteki’ Arap ise bir Türkiye Kürdü için Türk’tür. Bu farklılık, ulusal mücadele pratikleriyle de pekişir. Bu çerçevede, Kürt kimliği ise her bir parçada dâhil olduğu milliyetçi projenin ‘öteki’si ile ilişki içinde melez bir nitelik taşır. Ancak, en son IŞİD’in Kobane‘ye saldırılarına İran, Türkiye, Irak’ta yaşayan Kürt kitlesinin gösterdiği reaksiyonla birlikte daha da görünürlük kazandığı üzere, Kürt milliyetçiliğinde yeni bir evre dikkat çekmektedir. Kürtler, Kürdistan savunmasında ortaklaşmakta ve bir yönüyle Kürt ulusal mücadelesinin aktörlerini de uzlaşmaya zorlayan toplumsal bir dinamizm yaratmaktadır. Bu durum, en genel ifadesiyle, Kürtlerin aidiyet duygusunun dört parça Kürdistan ölçeğinde yeniden şekillendiğini göstermektedir. Bu bağlamda, Kürt milliyetçiliğini devletler ya da Kürt ulusal hareketleri yerine, bu aktörlerin eylem ve propagandalarının hedefi sıradan Kürtler üzerinden tartışmak yerinde olacaktır. Bu makale, sözkonusu tartışmayı Irak Kürdistan Bölgesi’nde mülteci olarak yaşayan Kürtlerin izini sürerek, bir ulusun ne olduğu değil nasıl oluştuğu sorusuna yanıt arayacaktır. Kürtlerin Kürdistan’da mültecilik deneyimi, varolan ulus-devletlere içkin melez kimlik parçalarının Kürdistan için ödenen ‘bedel’ etrafında birleştirildiği bir ulus inşa sürecine işaret etmektedir. Son tahlilde, bugün Kürt milleti tepeden oluşturulmuş siyasi bir proje olmanın yanında insanların umutları, ihtiyaçları, özlemleri ve çıkarları temelinde yeniden tanımlanmaktadır. Bu tanım ise Kürt milliyetçiliğinde yeni bir evreye geçildiğini ve bu evrenin Kürdistan milliyetçiliği olarak tartışılmasının daha doğru olacağını göstermektedir.
Keywords : Kürt milliyetçiliği, Kürt mülteciler, Kürdistan milliyetçiliği, öteki, göç