Rantlaştırma: Hong Kong’daki Kamu Konutlarının Metalaşması ve Finansallaşması ve Bunun Türkiye Bağlamındaki Önemi

Authors : Emre EROL

Pages : 639-674

Doi:10.25064/mulkiye.1096218

View : 49 | Download : 42

Publication Date : 2023-03-15

Article Type : Research Paper

Abstract :2014 yılındaki bir makaleyle Ley ve Teo insert ignore into journalissuearticles values(mekânsal); rantlaştırma insert ignore into journalissuearticles values(gentrification); kavramının, Hong Kong’daki alternatif mülk kültürü ontolojisi nedeniyle kamusal söylemde yer almadığını iddia etti. “Küresel Güney”den akademisyenlerse rantlaştırma kavramının Küresel Kuzey/Batı’ya ait olduğunu ve bağlam farklılıklarından insert ignore into journalissuearticles values(başlıca kurumlar); dolayı Küresel Güney’e ve Hong Kong’a uygulanamayacağını savundu. Yukarıdaki tartışmaya istinaden yürüttüğüm araştırmada Hong Kong’daki Devlet Destekli Kamu Konutlarının insert ignore into journalissuearticles values(rant farkı kuramı açısından); rantlaştırma sürecindeki mekanizmalar nelerdir?” sorusunun cevabını aradım. Genel çerçeve açasından bu yazı ile iki amacım var. İlki, batıya ait bir kavramı, kendi anadilimde ele alarak Küresel Güney bağlamında tartışmaya açmak ve kuramsal tartışmaya katkı da bulunmak. İkicisi ise Küresel Güney’i kendi bağlamı üzerinden okumaya çalışmak. Başka bir ifadeyle, bu iki noktayı birlikte ele alırsak, alternatif bir ontolojiden ziyade alternatif bir epistemoloji ile bu tartışmaya katkı da bulunmaya çalıştım. Bunu da ‘gentrification’ kavramını Türkiye’deki politik-ekonomik konjonktüre Türkçe, Hong Kong’daki bir vaka üzerinden tartışarak ve bu şekilde yerelleştirmeye çalışarak denedim. Bu yazı sadece bir teşebbüs; bir yanıt değil, aksine sadece bir başlangıç. Çalışmanın omurgasını, kapitalizmin eşitsiz gelişim yasasının sonucu gerçekleşen sermaye hareketlerine odaklanan rant farkı kuramı oluşturuyor. Mevcut rantlaştırma kavramı üzerine literatürdeki iki tartışma noktasına odaklandım: talep taraflı ve arz taraflı açıklamalar; Küresel Kuzey ve Küresel Güney. Bu araştırmada nicel ve nitel yöntemlerden faydalandım. Çalışmanın öncelikli nicel kaynakları için resmi istatistikleri kullandım: Konut Türüne Göre İstatistikler, Büyük Toplu Konut İstatistikleri ve İkinci El Devlet Destekli Kamu Konutları Satın Alanlarla İlgili Anketler. Ayrıca araştırmayı iki ay süren saha gözlemleriyle destekledim. Bunun için 2018’in Mart ve Nisan aylarında Hong Kong’da 10 metrekarelik bir nano stüdyo kiraladım. Bu süre zarfında 12 farklı Devlet Destekli Kamu Konutu alanını ziyaret etmeyi başardım. Çalışmanın sonucu olarak şu iki nokta öne çıkmaktadır. Öncelikle, kamu konutları ve kamu alanları kullanım değeri öne çıkan alanlardır. Yaşanan krizler neticesinde uygulanan neoliberal politikalar ile kamu konutları ve ilgili kamu alanları, adım adım piyasaya entegre edilmiş ve böylece kullanım değerinden değişim değerine geçiş yaşanmaya başlamıştır. Bu geçiş, rant farkını tetiklemiş ve sermayenin kamu konutlarına doğru hareketi başlamıştır. Bunun sonunda, daha üst gelir grubundan şahıslar kamu konutlarına yerleşmeye başlamıştır. Bu devam etmekte olan bir süreçtir. Bu yüzden de gelen ve gidenlere odaklanmaktansa, günümüzdeki rantlaştırma çalışmalarının da dikkat çektiği gibi, kalanlara odaklanmak ve bu değişimle başlayan zorlukları çözmeye yönelik çalışmak çok daha önemli bir sorun olarak öne çıkmaktadır. Sonuç olarak rantlaştırma süreci insert ignore into journalissuearticles values(rant farkı kuramı ile);, eşitsizliğe karşı bir duruş ve kamusal alanın savunması olarak araştırılmalı ve rantlaştırma sürecini topyekûn kabul eden veya reddeden yaklaşımlardan uzak durulmalıdır.
Keywords : Rant Farkı, Hong Kong, Rantlaştırma, Küresel Güney, Soylulaştırma