Kültür Endüstrisinde Neoliberal Akıl: Dijital Yayın Platform İçeriklerinde Yeni Öznenin Normatif Kuruluşu

Authors : Erdem İLİC, Deniz TANSEL

Pages : 713-738

Doi:10.25064/mulkiye.1119804

View : 58 | Download : 81

Publication Date : 2023-03-15

Article Type : Research Paper

Abstract :Bu araştırma yirminci yüzyılın son çeyreğinden itibaren dünyadaki bütün egemen ekonomi politik programlar, ideolojik formasyonlar ve toplumsal uzamın geneli üzerinde belirleyici bir etkide bulunmuş olan neoliberalizmin kültür endüstrisi ürünlerindeki güncel görünümleri üzerinedir. Ağırlıklı olarak makro iktisadi politik pratikler çerçevesinde tartışılan neoliberalizmin kapsamının örgütlenme modellerinin belirlenmesi, öznellik üretimi, normatif aklın inşası gibi konuları da içerecek derecede geniş olduğunu vurgulamak gerekir. Burada sıralanan konular aynı zamanda egemen bir aygıt olarak işleyen kültür endüstrisinin etkinlik alanına dahildir. Kültür endüstrisi ürünleri, içeriklerinde benimsedikleri etik değer yargıları, temsil görenekleri, ürettiği retorik ve mizansen ile egemen normların etkin üreticilerinden biri olur. Yerel ve küresel ölçekte karşılaşılan çeşitli krizler aynı zamanda neoliberalizmin de krizde olduğunu iddia eden argümanların üretilmesine sebep olmuştur. Buna karşın neoliberalizm, iktisadi politik uygulamaların ötesinde bir öznellik üretim kipi ve toplumu rekabet dinamiklerine tabi tutan bir yeni akıl biçimi olarak ele alındığında, krizde olmak ile krizleri içermek arasında bir ayrım yapmak gerekir. Bu ayrımlar ve güncel tartışmalar, genelde medyanın özelde ise kültür endüstrisinin içerikleri konuya dahil edilmeden yapılamaz. Kültür endüstrisi içerikleri bu yeni aklın inşasında bir çözümleme alanı olarak karşımıza çıkar. Dolayısıyla çalışmanın araştırma problemi neoliberalizm hakkında güncel tartışma ile bağlantılı olarak yeni normatif akıl ve yeni öznellik kipinin kültür endüstrisindeki bağlantıları üzerinedir. Çalışma eleştirel söylem çözümlemesi yöntemi ile son dönemde üretilen ve dijital platformlarda gösterilen popüler filmlerin içeriklerine neoliberal aklın inşası üzerinden odaklanmıştır. Araştırma örneklemi Türkiye’de de faaliyet gösteren Netflix adlı küresel ölçekteki yayın platformunun filmlerinden seçilmiştir.
Keywords : Neoliberalizm, kültür endüstrisi, sinema, dijital platform, Netflix