Telifat Dönemi Tecvid Âlimlerinden Mekki b. Ebi Talib ve Abdülvehhab b. Muhammed el-Kurtubi Perspektifinden Teşdid, Telyin ve Tahfif Terimlerine Bir Bakış

Authors : Ali ÇİFTCİ

Pages : 195-238

View : 14 | Download : 11

Publication Date : 2019-11-25

Article Type : Research Paper

Abstract :Tecvid ilminin de diğer ilimler gibi kendine has terimleri vardır ki bunlar med, idgam, mahreç, ihfa, izhar, iklab, teşdid, telyin ve tahfif gibi kavramlardır. Sonraki dönem tecvide dair eser kaleme alan bir çok alimin idgam konusu altında ele almaya çalıştığı konuyu klasik dönem alimleri teşdid/müşedded başlığı altında incelemeye çalışmışlardır. Mekki b. Ebi Talipinsert ignore into journalissuearticles values(ö.437/1045); er-Riaye adlı eserinde “el-Müşeddedat” başlığı altında konuyu işlemiş, Mekki’den sonra gelen Endülüslü tecvid alimi Kurtubi’deinsert ignore into journalissuearticles values(ö.461/1068); el-Mudıh fi’t-Tecvid adlı eserinde teşdid başlığı altında idgam ve idgamın sonucu olarak ortaya çıkan şeddeli harf, ve bu harfte meydana gelen teşdidi sınıflara ayırmıştır. Aynı kelimede ve ya iki ayrı kelimede oluşan idgamda gunne sıfatı yok ise bu teşdidin tam ve mükemmel olduğu, fakat idgam eyleminde gunne sıfatı taşıyan harfler bulunuyor ise, bu teşdidin nakıs bir teşdid olduğu hem Mekki hem de Kurtubi tarafından kabul edilmiştir. Ra harfinin telaffuzundaki zorluk nedeniyle bu harfin şeddeli olma durumundaki telaffuzuna dikkat çekilmiş, bu harfteki tekrir sıfatının gizlenmesi şartıyla doğru bir telaffuzun gerçekleşeceği konuları üzerinde durulmuştur. Teşdid kavramının zıttı olarak tecvid alimleri telyin, tahfif terimlerini kullanmışlar, med harfi konumunda olan ‘vav’ ve ‘ya’ harflerinin kendilerinden sonra gelen harekeli ‘vav’ ve ‘ya’ harfinde idgam edilmemesini de telyin, tahfif kavramı ile izah etmişlerdir. Bununla birlikte daha çok yaygın olan kavramın idgam olduğu da bir gerçektir ki, hem dil bilimciler hem de tecvid bilginlerinin çoğu bu kavramı tercih etmişlerdir.     
Keywords : tecvid, idgâm, teşdîd, el Kurtubî