Doğrudan Yabancı Yatırımlar, Ticari Açıklık ve İstihdamın, Büyüme Üzerine Etkisi: Kazakistan Örneği (1992-2022)

Authors : Hilal Paksoy, Mehmet Alagöz

Pages : 160-175

View : 46 | Download : 45

Publication Date : 2024-06-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Küreselleşen dünyada dışa açıklık ve doğrudan yabancı yatırımlar ekonomik büyümenin anahtar değişkenleri olarak kabul edilmektedir. Pandemi sonrasında gelişmekte olan ekonomilere, değişen küresel finansal mimarinin önemli bir faktörü olarak ön plana çıkan büyük miktarlarda sermaye akışları yaşanıyor. Bu durum doğrudan yabancı yatırımların öneminin her geçen gün daha da artmasına neden olmaktadır. World Bank verilerine göre doğrudan yabancı yatırımlar, 1995’ten günümüze artış göstermektedir. Kazakistan’da 1992 yılında 100 milyon dolar olan doğrudan yabancı yatırımlar 2022 yılında yaklaşık 5 milyar dolara ulaşmıştır. Bu çalışma, Granger nedensellik testleri kullanılarak doğrudan yabancı yatırımlar, ticari açıklık ve istihdamın Kazakistan’ın 1992-2022 dönemi için gayri safi yurtiçi hasılasına etkisini inceleyerek araştırmacılara bir referans materyali sunmayı amaçlamaktadır. Çalışmanın sonucunda gayri safi yurtiçi hasıla (GDP) ile doğrudan yabancı yatırımlar (DYY) arasında çift taraflı bir nedensellik ilişkisi bulunurken diğer değişkenler arasında karşılıklı bir etkileme kapasitesinin olmadığı tespit edilmiştir. İstihdamdan gayri safi yurt içi hasılaya ve doğrudan yabancı yatırımlardan ticari açıklığa (TA) doğru tek taraflı bir nedensellik ilişkisi mevcutken ticari açıklık ile gayri safi yurt içi hasıla arasında ise herhangi bir ilişki bulunamamıştır.
Keywords : Gayri Safi Yurtiçi Hasıla, , Ticari Açıklık, , Doğrudan Yabancı Yatırım, , İstihdam, , Johansen Eşbütünleşme Testi