Döviz Kuru ile Cari İşlemler Dengesi Arasındaki İlişki: Bir Literatür İncelemesi

Authors : Fatih Akbayır

Pages : 244-260

View : 53 | Download : 43

Publication Date : 2024-06-30

Article Type : Review Paper

Abstract :Döviz kurları ile cari işlemler dengesi arasındaki ilişki -özellikle küreselleşme olgusuyla birlikte- uzun zamandır politika yapıcıların gündeminin ilk sıralarında yer alırken, aynı zamanda akademik dünyanın da ilgisini fazlaca çeken bir olgudur. Bu çalışmanın amacı, bu iki değişken arasındaki ilişkiyi ampirik yönden araştıran literatürü incelemektir. Çalışmada literatür; “uluslararası” ve “yerli” olmak üzere ikiye ayrılarak incelenmiştir. Uluslararası literatür, dünyadaki tüm gelişmiş ve/veya gelişmekte olan ülkeler üzerine yapılan çalışmaları kapsarken; yerli literatür Türkiye üzerine yapılan araştırmalar ile şekillenmektedir. Ampirik çalışmaların 1990’lı yıllardan başlayıp günümüze kadar uzandığı ve çok fazla sayıda olduğu görülmektedir. Çalışmaların bir kısmında zaman serileri bir kısmında ise panel verilerden yola çıkılarak analiz yapılırken; bu çalışmalarda çoğunlukla eşbütünleşme ilişkisini test eden ekonometrik yöntemlerin kullanıldığı görülmektedir. Çalışmalarda ayrıca cari işlemler dengesinin döviz kurunun yanında başka değişkenlerle de ilişkisinin bir arada incelendiği görülmektedir. Elde edilen bulgular göstermektedir ki döviz kurları, cari işlemler dengesinin en önemli belirleyicilerinden biridir. Sonuç olarak döviz kurlarındaki artış ya da azalışların, mal ve hizmet ticaretini ve dolayısıyla cari dengeyi olumsuz yönde etkileme gücü ve potansiyeline sahip olduğu görülmektedir. Bu açıdan politika yapıcıların, para politikalarını ve onunla uyumlu bir şekilde maliye politikalarını bu doğrultuda belirlemeleri hayati önem arz etmektedir.
Keywords : Döviz kuru, cari işlemler dengesi, gelişmiş ülkeler, gelişmekte olan ülkeler, Türkiye