Ilgın sahası (Konya) Miyosen yaşlı bitümlü kiltaşlarında organofil element incelemeleri: Besin girdisi ve paleo-üretkenliğin etkisi

Authors : Ali Sarı, Kamal Ismayılzada, Sinan Akıska, Fuat Erol

Pages : 1168-1183

Doi:10.28948/ngumuh.1431830

View : 101 | Download : 92

Publication Date : 2024-10-15

Article Type : Research Paper

Abstract :Bu çalışmada Ilgın sahası bitümlü kiltaşlarının çökelimi sırasında fitoplankton algler için biyobesin element olan P’un yanında suda çözünmüş haldeki Cu, Ni, Zn, Cd, Ba ve Se gibi elementlerinin de organik madde ile olan davranışları incelenmiştir. Göl ve denizel ortamlarda fito ve zooplankton alglerin biyolojik üretkenliklerinde N ve P gibi besin elementlerin yanında Cu, Ni, Zn, Cd, Ba ve Se gibi elementlerde besin maddesi elementler olarak davranırlar. Bitümlü kiltaşlarındaki organik madde (%TOC) bolluğu, sudaki algal üretkenik ve biyobesin element olan P’un yanında organik yapıya organometalik ligantlar şeklinde bağlanan Cu, Ni, Zn, Cd, Ba ve Se gibi biyobesin elementlerle de yakın ilişkilidir. Bu amaçla incelenen örneklerde; %TOC’nin sırasıyla Cu (r=0.122), Ni (r=0.002), Zn (r=0.081), Cd (r= -0.279) ve Ba’la (r= -0.661) çok zayıf veya zayıf, Se (r= 0.685) ile orta kuvvette korelasyon ilişkisi vardır. Bu durum, sadece Selenyumun organofil bir element olduğunu gösterir. Yine, incelenen örneklerde; Cu\'ın Fe (r= 0.220) ve S (r=0.216), Ni’nin Fe (r= 0.029) ve S (r=-0.065), Zn\'nin Fe (r= -0.142) ve S (r= -0.135), Cd\'nin Fe (r= 0.379) ve S (r= 0.262) ve Ba’un S ile (r= -0.515) çok zayıf; Se’nin Fe (r= 0.696) ve S ile (r= 0.732) kuvvetli korelasyon ilişkisinin olması, sadece Se’nin sülfidli ve sülfatlı bileşikler şeklinde çökelmiş olduğunu göstermektedir. Yine, incelenen örneklerde; Cu’nin Mn (r= -0.52424) ve Zn (r=-0.16381) ile çok zayıf, Ba’un Mn’la (r=0.750667) olan kuvvetli korelasyon ilişkisi, ortamda sadece Ba’un, Baryum Permanganat [Ba(Mn2O8)] şeklinde çökelmiş olduğunu gösterir.
Keywords : Bitümlü Kiltaşı, Organofil Element, Besin Girdisi, Paleo Üretkenlik, Organik Madde