BATI TRAKYA GÜMÜLCİNE’DE HIDIRELLEZ’DE SÖYLENEN MANİLER

Authors : Chilal MOLLA ACHMET

Pages : 171-181

View : 12 | Download : 6

Publication Date : 2019-12-03

Article Type : Conference Paper

Abstract :Batı Trakya bugün Yunanistan sınırları içinde olup karasal Yunanistan’ın Kuzey Doğusunda yer almaktadır. Batı Trakya Müslüman Türk Azınlığı ise; 24 Temmuz 1923 Lozan Barış Antlaşması ile mübadele dışı tutularak Yunanistan sınırları içerisinde bırakılmış önemli bir Türk topluluğudur. Batı Trakya Türklerinin söyledikleri maniler çeşitli zamanlarda ve farklı yerlerde söylenilmiştir. Bu çalışmada Batı Trakya’nın Gümülcine şehrinde Hıdırellez şenliğinde söylenen maniler ele alınmıştır. Hıdrellez, Türk dünyasında bilinen mevsimlik bayramlardan biridir. Gümülcine’de Hıdırellez’den bir gün önce akşam ezanına yakın mahallenin genç kızları içi su dolu bir çömleğe kendileri için değerli olan bir obje bırakırlar. Akşam ezanından sonra çömlek bir gül ağacının atına bırakılır. Çömleğin üzerine kilim konulur ve kızların hep birlikte bez parçalarından diktikleri “bez bebek” kilimin üzerinde çömleğe oturtulur. Hıdırellez gününün sabahı, sabah namazından sonra yaşı büyük olan kız; bez bebeği çömleğin üzerinden alır ve kilimi açar. İlk maniyi çömleği ilk açan kız söyler ve elini çömleğe daldırarak suyun içinden bir obje çıkartır. Çıkarılan objenin sahibine “Maniye başlayalım, Şeytanı taşlayalım, Bu mani kime çıkarsa, Düğününe başlayalım” der ve sırayı çıkarmış olduğu objenin sahibine devreder. Çömleğin içindeki objeler bitene kadar sırayla mâni söylenilir. Mâni söyleme etkinliği tamamlanınca kızlar ellerine darbukaları alarak türküler söyleyip eğlenirler. Hıdırellez’i böylelikle kutlamış olurlar. Bu çalışma Batı Trakya Gümülcine’de Hıdırellez şenliğinde eskiden yapılan bir gelenek olan mâni söyleme geleneğinin günümüzde yok olduğunu göstermektedir. Manilerin Türk kültüründe oldukça önemli bir yeri vardır. Çünkü söylenilen maniler sadece dört satırlık şiirlerden ibaret değil, aslında o bölgede bulunan halkın duygularını, yaşamlarını açığa çıkaran edebi şiirlerdir. Yapılan çalışmanın Türk kültürüne bir katkı sağlayacağını düşünmekteyiz.
Keywords : Batı Trakya, Batı Trakya Müslüman Türk Azınlığı, Batı Trakya`da Hıdırellez, Hıdırellez`de Söylenen Maniler