Derin ekoloji ve İslam’da insan-doğa İlişkisi

Authors : Ayşe YÜCEL, Nahide KONAK

Pages : 28-38

View : 9 | Download : 31

Publication Date : 2021-12-31

Article Type : Research Paper

Abstract :Durkheim sosyolojisinden esinlenerek çevre sosyolojisi içinde yeni ekoloji paradigmasını geliştiren Cotton ve Dunlap ekolojik krizlerin aşılabilmesi için yeni bir ekolojik kolektif bilinç geliştirilmesi gerektiğini savunmuşlardır. Bu makale, yeni ekolojik kolektif bilincin kaynağı ne olmalıdır sorunsalından hareket ederek insanları ekolojik denge ile uyumlu bir zihniyet ve yaşam tarzına dönüştürecek itici gücün ne olabileceği üzerine odaklanmıştır. Doğa ve toplum arasındaki karşılıklı ilişkiyi ve etkileşimi inceleyen çevre sosyolojisi alt-disiplini içinde göz ardı edilen dinsel anlayışlar ve çevre etiği perspektiflerin ekolojik bilinçlenmenin kaynağının, yeni bir ekolojik toplumsal hafıza inşa edilmesinde ve çevre hareketlerine kişileri kanalize etmede itici güç olabileceği varsayımından yola çıkarak, bu makalede derin ekoloji felsefesi ve İslam’ın insan-doğa ilişkileri temelinde karşılaştırılmıştır. Belli temalar ekseninde karşılaştırılan derin ekoloji ve İslami çevre etiğinin benzerlikleri ve farklılıkları analiz edilmiştir. Yapılan analiz sonucunda; Derin ekolojinin sınırlı etkisinin aksine İslam’ın ekolojik krizlerinin çözümü için itici güç olması çevre sosyolojisi kuramlarının dini ve ruhani olguları göz ardı etmelerinin açığını kapatma anlamında önemli olduğu düşünülmektedir. Kur’an ayetlerine göre yaşayan her Müslüman çevre korumacılığı görevini üstlenebilir. Çevre sorunlarına, Müslüman bir bireyin Kur’an ilkeleri doğrultusunda yönelmesi, en azından büyük çoğunluğu Müslüman olan ülkeler için toplumsal bir davranış değişikliği getirebileceği söylenebilir. Sonuç olarak ekolojik krizlerin çözümü noktasında İslam’ın Derin ekolojiye göre ekolojik kolektif bilinç oluşturma da daha etkin olabileceği kabul edilmektedir.
Keywords : Çevre Sosyolojisi, Ekolojik Kriz, Derin Ekoloji, İslami Çevre Etiği, Teo Merkezli, İnsan Merkezli, Doğa Merkezli Değer Yaklaşımları