Ütopya ve ceza: Thomas More’un ceza eleştirisi

Authors : Zeki Aktaş

Pages : 92-103

View : 58 | Download : 73

Publication Date : 2024-06-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Bu çalışma, Thomas More’un Ütopya’sı bağlamında ceza meselesini ele almakta olup, More’un ceza eleştirisini ve bu eleştiriyi tamamlayan argümanları ortaya koymayı amaçlamaktadır. Ceza meselesi Ütopya’daki başlıca tartışmalardan biridir. More, suçun sosyo-ekonomik bağlamdan yalıtık bir şekilde tahlil edilemeyeceği ve cezanın işlenen suçun ağırlığıyla orantılı olması gerektiği iddiasından hareketle adil ve makul olmayan ceza uygulamalarını kesin bir dille mahkûm eder. More’a göre suç problemi, sadece hukuki tedbirler veya cezai yaptırımlar ile çözülebilecek bir mesele değildir; yoksulluğun ağırlığı altında ezilen, hatta açlık çeken ve sırf bu çaresizlik yüzünden suç işleyen insanlara sert cezalar vermek veya onları sorgusuz sualsiz darağacına yollamak suçu ortadan kaldırmaya yetmediği gibi, adaletsizdir de. Dolayısıyla bu türden bir ceza adaletinin hem etik sınırları hem de suçtan caydırma vasfı tartışmalı olup, meşruiyet sorunu vardır. İşte, More’un ceza eleştirisi, temelde bu meşruiyet problemi etrafında örgütlenmiştir. Dahası More -kendi yaklaşımı da eleştiriye muhtaç olmakla birlikte- adalet ve makuliyet söylemi içeren bu eleştiriyi, cezayı sonuçları açısından da ele alan faydacı bir perspektifle tamamlamış; cezanın ıslah, önleme ve caydırma gibi daha çok kamusal fayda odaklı işlevlerine temas etmeyi başarmıştır. Böylece bu çalışmada, ilk olarak More’un adil ceza söylemi bağlamındaki eleştirileri tespit edilmiş ve ardından bu eleştiriyi tamamlayan alternatif ceza argümanları ortaya konulmuştur.
Keywords : Thomas More, Ütopya, suç, ceza, adalet