XVI. Yüzyıl Osmanlı Devleti’nde Istabl-ı Âmire Serrâcları

Authors : Ayşe Karahan

Pages : 56-88

View : 19 | Download : 47

Publication Date : 2024-07-05

Article Type : Research Paper

Abstract :Türk ve İslâm devletlerinin kurumsal geleneklerini tevarüs eden ve bunu kendi ihtiyaçlarına göre sentezleyip orijinal bir teşkilât yapısı oluşturan Osmanlı Devleti’nde de padişahların hayvanlarının barındığı ahırlar ve bunların idaresiyle ilgili bürokratik bir organizasyon vardı. İstanbul’daki Topkapı Sarayı’nın (Saray-ı Cedîd-i Âmire) inşasının ardından bu bürokratik organizasyon “Istabl-ı Âmire” adıyla zikredilmeye başlanmıştı. Zamanla Istabl-ı Âmire teşkilâtının büyük âhûr ve küçük âhûr olarak iki idarî birime ayrıldığı ve 883 (1478)’teki tespit edilen ilk mevâcib kaydından itibaren 17. yüzyıla değin personel ve bölük sayılarında yukarı doğru bir eğim gösterdiği görülmektedir. Istâbl-ı Âmire’de görev alan en kalabalık hizmetli grubunu serrâclar oluşturmaktaydı. Serrâclar, Istabl-ı Âmire’deki atlarda kullanılmak üzere zarif, dayanıklı ve kıymetli eyerler ile koşum takımları imâl eden zanâatkarlardı. Büyük mîrâhûrun idaresindeki serrâclar serrâcîn-i hassa veya ve küçük mîrâhûrun idaresindekiler serrâcîn-i bargir, serrâcîn-i bargirân-ı tavîle veya ikinci serrâclar olarak adlandırılmaktaydı. Bu çalışmada, serrâcların Istâbl-ı Âmire Teşkilâtı içerisindeki yeri, atamaları, memleket kökenleri hakkında 16. yüzyıl arşiv belgeleri ışığında değerlendirilecektir.
Keywords : Istabl ı Âmire, serrâclar, büyük âhûr, küçük âhûr