İlim Bölümleri Üzerinden Dârimî ve Buhârî’nin İlim Anlayışını Okumak

Authors : Şule Yüksel UYSAL

Pages : 25-48

Doi:10.17120/omuifd.1240539

View : 54 | Download : 41

Publication Date : 2023-06-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Tasnif döneminin önemli eserlerinden biri Buhârî’nin insert ignore into journalissuearticles values(öl. 256/870); el-Câmiu’s-Sahîh’i diğeri de Dârimî’nin insert ignore into journalissuearticles values(öl. 255/869); daha çok Sünen ismiyle meşhur olmuş el-Müsned isimli eseridir. Buhârî’nin eseri sahihleri toplama amacıyla kaleme alınan ilk eser olmak, Dârimî’nin eseri ise bazı alimlerce İbn Mâce’nin insert ignore into journalissuearticles values(öl. 273/887); eseri yerine Kütüb-i Sitte’nin altıncı eseri olmaya layık görülmek bakımından büyük önemi haizdir. Bu iki temel eserin ilim bölümleri özellikle Ehl-i Hadis’in ilim anlayışını anlamlandırmak için kilit işlev görmektedir. Çünkü Buhârî’nin eserine hadis dünyası haklı olarak büyük kıymet vermiş, Dârimî ise İlim bölümünü literatürdeki en geniş İlim bölümü olarak şekillendirmiştir. İlim kavramının dinamikliği, farklı ilim dallarına göre farklılığı ve tarihi süreçteki değişimi bilinen bir durumdur. Ehl-i Hadis diğer ekollerden farklılaşan ilim anlayışlarını, rivayet kitapları içinde nakiller aracılığı ile ortaya koymuştur. Onların rivayetleri derledikleri eserlerde İlim konulu bölümler açması kendi bakış açılarıyla ilmin ne olduğunu rivayetler üzerinden sunma çabasının ürünüdür. Bu bölümler bir taraftan ilmin ne olduğunu ortaya koyarken diğer yandan ilmin ne olmadığını ifade etmekte, bu yönüyle dönemin ehl-i re’y’ine reddiye içeriği de sunabilmektedir. Çalışma, iki eserin ilgili bölümleri aracılığı ile aynı ekoldeki iki müellifin ilim anlayışlarının ortak ya da farklı yönlerini ortaya koymayı hedeflemektedir. İki bölümün hadislerinin sayısı, türleri, konu içerikleri ve bab başlıkları mukayese edilerek bir sonuca ulaşılacaktır. Makale iki müellifin ilim anlayışlarının temelde benzeşmekle beraber gerek konu seçimi gerekse kullandıkları rivayetler ve bab başlıkları itibariyle farklılaştıkları alanlar olduğunu da ortaya koymuştur.
Keywords : Hadis, Buhârî, Dârimî, Sahîh, İlim, Ehl i Rey, Ehl i Hadis, Reddiye