Şeyhülislam Vassâf Abdullah Efendi, Kayıp Olduğu Düşünülen Fetâvâ-yı Vassâf Adlı Fetvâ Mecmûası ve Nukûlü

Authors : Emine Arslan

Pages : 145-168

Doi:10.17120/omuifd.1541111

View : 89 | Download : 103

Publication Date : 2024-12-31

Article Type : Research Paper

Abstract :Osmanlı Devleti’nde en yüksek dînî-ilmî ve hukûkî kurumun başı olmaları hasebiyle şeyhülislamların tercüme-i halleri, eserleri ve verdikleri fetvâlar her zaman ilgiye mazhar olmuştur. Bayramiyye tarîkati şeyhlerinden Akhisarlı İlyas bin İsa’nın neslinden gelen Vassâf Abdullah Efendi, usûlü üzere tahsilini tamamlayıp müderrislik, kadılık, fetvâ emînliği, Anadolu ve Rumeli kazaskerliği vazifelerinde bulunduktan sonra III. Osman (ö. 1171/1757) tarafından şeyhülislam olarak atanmıştır. Vassâf Abdullah Efendi yaşlılığı sebebiyle beş ay gibi kısa bir süre şeyhülislamlık makamında kaldıysa da zamanında verilen fetvâlar bir mecmûa boyutuna ulaşmış ve önemine binaen derlenip bir araya getirilmiştir. Vassâf Abdullah Efendi’nin diğer eserleri üzerinden edebî yönü, Arap dili ve belâgâtına katkıları gibi hususlarda çalışmalar yapılmışsa da daha önce Fetâvâ-yı Vassâf’ın nüshalarına ulaşılamamış olması bu eserin karanlıkta kalmasına sebep olmuştur. Bu çalışmada Vassâf Abdullah Efendi’nin hayatı, vazifeleri, ailesi ve eserleri hakkında bilgi verildikten sonra dört nüshası tespit edilen Fetâvâ-yı Vassâf’ın ve bu nüshalarda yer alan nukûlünün özellikleri zikredilerek Osmanlı dönemi fetvâ literatürüne katkı sağlamak amaçlanmıştır.
Keywords : İslam Hukuku, Osmanlı, Fetvâ- Şeyhülislam Vassâf Abdullah, İran Kazaskeri, Fetâvâ-yı Vassâf.