ABD’nin 1974 Kıbrıs Askeri Darbesindeki Rolü

Authors : Altuğ GÜNAL

Pages : 2168-2207

Doi:10.26466/opus.521229

View : 13 | Download : 7

Publication Date : 2019-03-31

Article Type : Review Paper

Abstract :1960 Kıbrıs Cumhuriyeti’nin Cumhurbaşkanı Makarios, ülkesini Bağlantısızlar Hareketine dahil etmiş ve SSCB başta olmak üzere Doğu Kampıyla iyi ilişkiler geliştirmiştir. Buna, NATO üyesi Yunanistan ve Türkiye ile sorunlar yaşaması ve içeride komünist partinin desteğini alması da eklenince, ABD yönetimleri durumdan rahatsız olmuştur. 1974 Temmuz’unda, cunta yönetimindeki Yunanistan, Kıbrıs’ta bir darbe organize etmiş ve Makarios’u devirmiştir. Bir çok Avrupa ülkesi darbeyi kınarken ABD; yumuşak bir açıklama yapmış, Yunanistan’a askeri yardımını kesmemiş, Makarios’u göreve döndürmek konusunda isteksiz davranmış ve darbeyi ya da ardından gelen Türk müdahalesini durdurmak için güç kullanmayı reddetmiştir. Bu gelişmeler, ABD’nin adayı NATO etki alanına sokmak için darbeye ve devamında Türkiye’nin adanın %37’sini ele geçirmesine destek vermiş olduğuna dair argümanların ortaya atılmasına neden olmuştur. Bu çalışma ise söz konusu argümanları destekleyecek yeterli kanıtın mevcut olmadığını savunmaktadır. ABD’nin 1960-1974 arası Kıbrıs ile ilgili öncelikleri, adanın; Türkiye ve Yunanistan arasında çatışma yaratmayacak ve Doğu Akdeniz’deki NATO işbirliğine zarar vermeyecek kadar istikrarlı kalması, Doğu Bloğu ile fazla yakınlaşmaması ve SSCB’yi soruna müdahil edecek bir fırsat yaratmaması olmuştur. ABD açısından Makarios, bu önceliklere yönelik, ortadan kaldırılmasını gerektirecek kadar büyük bir tehdit oluşturmamıştır. 
Keywords : ABD, Darbe, Kissinger, Kıbrıs Cumhuriyeti, Makarios, Darbe