Türkiye’de İşsizlik Histerisi Hipotezinin Geçerliliği: Çok Boyutlu ve Asimetrik Yaklaşım

Authors : Musa OZTURK

Pages : 4882-4910

Doi:10.26466/opus.725553

View : 8 | Download : 6

Publication Date : 2020-06-30

Article Type : Research Paper

Abstract :İşsizlik; sosyoekonomik ve politik analizlerin kesişim kümesindedir ve bunlar arasındaki işleyişin varlığı, yönü ve ivmesi hakkındaki tartışmaların hem neden ve hem de sonuç kısımlarında yer almaktadır. Bu nedenle; insanların, toplumların ve devletlerin bugünkü durumlarının anlaşılması ve gelecek beklentilerinin oluşmasında kritik öneme sahip olan işsizlik verisinin incelenmesi, serilerdeki değişimlerin analiz edilmesi ve modellenmesi oldukça önemlidir. Çalışma kapsamında işsizlik oranlarında yaşanan şokların kalıcılığı, histeri analizi kapsamında simetrik ve asimetrik olarak sorgulanmaktadır. Bu doğrultuda 2005 Ocak ile 2019 Ağustos arası dönemi kapsayan aylık veriler, Augmented Dickey-Fuller, Phillips-Perron ve yapısal kırılmalı birim kök testi olan Lee-Strazicich testleriyle iki aşamalı olarak incelenmektedir. Birinci aşamada, bardağın dolu tarafını göstermek üzere, işgücüne katılım ve istihdam oranları ile bu serilerdeki pozitif ve negatif şoklardaki değişmeler ele alınmaktadır. Bardağın boş olduğu tarafa odaklanan ikinci aşamada da genel, genç ve tarım dışı işsizlik oranları ile bu serilerdeki pozitif ve negatif şoklardaki değişimleri ifade eden seriler incelenmektedir. Elde edilen analiz bulgularına göre işsizlik histerisi hipotezi, işgücüne katılım, istihdam ve genç işsizlik serileri için geçerlidir ve bu seriler şoklar sonrasında kendiliğinde dengeye gelememektedirler. Genel ve tarım dışı işsizlik verileri için yapısalcı yaklaşım geçerlidir ve bu seriler yapısal kırılmalara uğramakla birlikte makroekonomik bir müdahaleye gerek olmaksızın kendiliğinden dengeye gelebilmektedir. Bu sonuçlara ilave olarak çalışmada seriler asimetrik şoklarına ayrıştırılarak değerlendirilmiştir. Buna göre istihdam oranının pozitif şoklarından oluşan seri ile genel, genç ve tarım dışı istihdam serilerine ait pozitif ve negatif şokları gösteren seriler için histeri etkisinin geçerli olduğu, şokların kalıcı etkilerde bulunduğu tespit edilmiştir. Elde edilen sonuçlar histeri etkisinin nedenleri kapsamında ilgili literatüre göre tartışılmış ve teknolojik dönüşüm modeli ile yeni sayfa yaklaşımı olarak iki farklı önermede bulunulmuştur. Sonuç olarak başta genç işsizlik oranları olmak üzere histeri hipotezinin geçerli olduğu durumlarda sosyoekonomik ve politik anlamda istikrarın sağlanması için otoritelerin makroekonomik müdahalelerde bulunmaları gerektiği tespit edilmiştir.
Keywords : Gizli Histeri, Asimetrik İşsizlik Histerisi, Teknolojik Dönüşüm Modeli, Yeni Sayfa Yaklaşımı