Eleştirel Perspektiften Marksist Estetik ve Fotoğraf İlişkisi

Authors : Rifat BECERİKLİ, Ahmet DÖNMEZ

Pages : 3057-3088

Doi:10.26466/opus.865397

View : 14 | Download : 11

Publication Date : 2021-04-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Sanat alanında yapılan çalışmalarda en çok üzerine düşünülen kavramlardan biri estetiktir. “Güzel” üzerine düşünme olarak tanımlanabilen estetik birçok filozofun ilgi alanı olmuştur. Çağlar boyunca sanat yapıtının estetik özellikleri, düşünce insanlarının çeşitli yaklaşımlarına göre değerlendirilmiştir. Bu bağlamda, sanat açısından estetik olanın özellikleri tespit edilmeye çalışılmıştır. Bu çaba estetik felsefesinin gelişmesi yönünde büyük katkı sağlamıştır. Karl Marks ve Friedrich Engels daha çok toplum, ekonomi, politika alanında çalışmaları ile bilinen düşün insanları olmalarının yanında estetik olgusu ile özellikle edebiyat metinleri temelinde ilgilenmişlerdir. Genel olarak sanatçının ve sanatın nasıl bir yaklaşım içinde olması gerektiği hakkındaki düşünürlerin görüşleri, “Marksist Estetik” yaklaşımının temelini oluşturmaktadır. Marksist estetik, bazı sanatçılar ve düşünürler açısından kuramsal bir çıkış noktası olarak görülmektedir. Bu estetiğe dair fikirsel yaklaşımlar sanatçıların eserlerinde izlenebilmektedir. Marksist estetik çerçevesinde değerlendirilebilecek bir fotoğraf sanatçısı olan Lee Jeffries, özellikle modern, gelişmiş ülkelerdeki evsiz insanların portre fotoğrafları ile tanınmaktadır. Sanatçı, 2019 yılında Evsizler Sergisi insert ignore into journalissuearticles values(Homeless The Exhibition); adında bir foto-kitap yayınlamıştır. Bu doğrultuda çalışmada, amaçsal örneklemle seçilmiş Lee Jeffries’in portre fotoğrafları, Marksist estetik kavramsallaştırılması üzerinden niteliksel ve teknik olarak Terry Barret’in önerdiği “Biçimsel Analiz” yöntemiyle çözümlenmeye çalışılmıştır. Sonuç olarak Jeffries’in fotoğraflarında, kapitalist sistemin en alt sınıfında olduğu söylenebilecek olan “evsiz” insanların konu edinilmesi, bu insanların çıkarlarının dolaylı olarak gözetilmesi, fotoğrafın sınıf çatışmalarını ifşa eden ideolojik bir bilinçlenme aracı olarak kullanılması, fotoğraflardaki mesajın izleyici yorumlamasına açık olması gibi nedenlerden dolayı, sanatçının eserlerinde Marksist estetiğin unsurlarını kullandığı çıkarımını yapmak mümkündür.
Keywords : Fotoğraf, Marksist Estetik, Lee Jeffries