Konumu Geçmişi ve Kimliği ile Anavarza

Authors : Hasan BUYRUK

Pages : 695-710

View : 11 | Download : 8

Publication Date : 2016-12-22

Article Type : Research Paper

Abstract :Günümüzde üzerinde kısmen Dilekkaya Köyü’nün kurulu bulunduğu Anavarza, Adana’nın 70 km. kuzeydoğusunda, sınırları içerisinde bulunduğu Kozan İlçesi’nin ise 35 km. güneydoğusunda yer almaktadır. Ova ortasında bir adayı andıran 230 m. yüksekliğinde bir kaya kütlesi ve 33 rakımlı batı düzlüğünde 1145 dönümlük bir alanda kurulu kentin ne zaman ve kimler tarafından kurulduğu tam olarak saptanamamıştır. Buna karşılık kentin 1375 yılında Memluklular tarafından alındıktan sonra terk edildiği bilinmektedir. Anavarza, M.S. I. yy. da yerel krallık Tarkondiomotus idaresinden Roma İmparatorluğu topraklarına katıldıktan sonra M. S. II. yy. sonu III. yy. başı itibarı ile kentin statüsü ve imarı ile ilgili kayda değer hızlı gelişmeler yaşanmıştır. Septimus Severus dönemine kadar Kilikya Bölgesi’nin başkenti Tarsus iken bu dönemde Anavarza’nın statüsü metropolis seviyesine yükseltilerek Tarsus yanında Mopsuhestia insert ignore into journalissuearticles values(Misis); ile aynı düzeye getirilmiştir. Bizans döneminde de varlığını sürdüren kent, meydana gelen depremlerden büyük hasarlar görmüştür. Bu dönemde depremlerden yıkılan kent, yeniden inşa edilerek, Justinapolis ve Justinianopolis olarak dönemin imparatorlarının isimleri verilmiştir. Anavarza, Bizans ve Müslüman Araplar arasında tampon bölge olduğundan bunlar arasında sık sık el değiştirmiştir. VIII. yy. sonunda Arapların eline geçen kent, müstahkem hale getirilerek Ayn Zarba ismiyle anılmıştır. 964 yılında tekrar Bizans’ın hâkimiyetine girmiştir. 1071 Malazgirt Zaferi’nden sonra güneybatıya kaçan Ermeniler, yerleştikleri Kilikya Ovası’ndaki Anavarza’yı 1100 yılında başkent yapmışlardır. Daha sonra başkent Sis’e insert ignore into journalissuearticles values(Kozan); taşındıysa da kent, Memlukluların 1375 yılındaki saldırılarına kadar Ermenilerin elinde kalmıştır Anavarza hakkında Charles Texier’le başlayıp insert ignore into journalissuearticles values(1833);, Michael Gough’la insert ignore into journalissuearticles values(1952); süren günümüzde de devam eden yayınlar daha çok tanımlamalardan ibarettir. İnşa edildikleri ve kullanım gördükleri dönemler pek irdelenmemiştir. Bu çalışmada tarihsel süreç ile uyumlu olarak Anavarza’da hüküm sürmüş medeniyetlerin kente mimari katkıları, ulaşan veya ulaşamayan yapıların değerlendirmeleri yapılarak kentin geçirdiği evreler saptanmaya çalışılacaktır. Bununla beraber kentin Bizans kimliği üzerinde durularak, Bizans’ın Anavarza’daki ağırlığı tespit edilmeye çalışılacaktır.
Keywords : Anavarza, Roma, Bizans, Kilise, Mimari