Peter De Cupere’ nin Sanatında Bir İfade Biçimi Olarak Koku

Authors : Mine DEĞİRMENCİ AYDIN

Pages : 403-416

Doi:10.48146/odusobiad.876125

View : 8 | Download : 8

Publication Date : 2021-07-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Batı dünyasında kokunun, görme ve işitme duyularıyla kıyaslandığında uzunca bir süre göz ardı edilmiş olduğu açıktır. 20. yüzyılın başında İtalyan Fütürist ressam Carlo Carra’nın 1913’ te yayınladığı “The Painting of Sounds, Noises and Smells”, Seslerin, Gürültülerin ve Kokuların Resmi”, manifestosuyla kokunun sanata dahil olmaya başladığı söylenebilir. Duchamp’ın, 1938 yılında Paris’te düzenlediği Uluslararası Sürrealist Sergisi’nin de; kokuyu temel alan, kavrulan kahve kokusuyla doldurduğu mekân, koku sanatını tanıtmak için avangard bir girişim olarak kabul edilebilir. Duchamp’ın yolunu açtığı koku sanatı, 1960’lı yıllara gelindiğinde, Fluxus ve Arte Povera gibi hareketlerin içinde yerini almıştır. Jean-Michel Othoniel, Wolfgang Laib, Mario Merz, Valeska Soares, Joseph Beuys gibi sanatçıların kükürt, balmumu, yağ vb. kokulu doğal malzemeleri çalışmalarında kullandığı görülmektedir. 20. ve 21. yüzyıllarda önceleri çoğunlukla tıp ve psikoloji alanında ilgilenilen kokunun, giderek antropoloji, sosyoloji, tarih ve sanat alanlarında da ilgi odağı haline geldiği görülmektedir. Ayrıca gizemli yapısıyla kokunun, popüler, teknolojik ve akademik çalışmalarda da dikkat çektiği görülür. Çalışmada; 2014 yılında Olfactory Art manifestosunu yazan akademisyen sanatçı Peter De Cupere’nin sanatında bir ifade biçimi olarak kokuyu nasıl ele aldığı, sanatçının heykel, resim, enstalasyon, video, performans vb. çeşitli mecralardaki üretimleri üzerinden irdelenmiştir. Sanatçı kokunun da, tıpkı fotoğraf, ses ve video gibi görsel sanatlara entegre edilmesi gerektiğini, böylece koku sanatının yeni bir sanat hareketi olarak kabul görebileceği ve sanatın –izmlerine Olfactism olarak eklenebileceğini, kokunun bağlam olduğu veya bağlam sağladığı sürece sanat eserleriyle ilgili olduğunu, temsilinin mümkün olabileceğini iddia etmektedir. Çalışmada alan yazını incelendiğinden doküman analizi yöntemi kullanılmış, bu yöntemle elde edilen verilerin içerik analizi yapılmıştır. Özel bir alanı kapsayan araştırmada daha çok sanatçının öz kaynakları üzerinden elde edilen bulguları değerlendirilmiş ve eserleri çözümlenmiştir. Sanatçıya ait sanatsal uygulamalarda koku faktörü incelenmiş ve kokunun kimi çalışmalarda yardımcı bir öge olarak yer alırken, kimi çalışmalarda içeriğin kendisine dönüştüğü görülmüştür.
Keywords : Heykel, Koku Sanatı, Peter De Cupere, Olfactory art, Koku,