Yapı ve Anlam Bakımından Yunus Emre Divanı’nda Çekim Edatları

Authors : Ahmet Turan DOĞAN

Pages : 9-30

Doi:10.48146/odusobiad.995665

View : 14 | Download : 8

Publication Date : 2021-12-27

Article Type : Research Paper

Abstract :Yunus Emre, Anadolu’da Oğuz ağzına dayalı yazı dilinin oluşmasında şiirleriyle önemli bir rol oynamış Türk halk şairidir. Bu yazı dili sonraları genel tabirle Eski Anadolu Türkçesi olarak adlandırılmıştır. İşte, Yunus Emre, Eski Anadolu Türkçesinin ilk dönemi olan Selçuklu Dönemi’nde yaşamış bir şairdir. Dolayısıyla onun şiirleri Oğuzcanın Anadolu’daki ilk yazılı kaynaklarından kabul edilir. Bu açıdan da özellikle Divanı’ndaki şiirlerin gerek ses, şekil, söz dizimi gerekse de anlambilim açılarından pek çok değerlendirmesi yapılmıştır. Bunların hepsi de Oğuzcanın ilk yazılı dönemi için önemli bilgiler ortaya koymuştur. Bu çalışmada dil bilgisinin araştırma konularından olan sözcük türleri konusu içerisindeki çekim edatları Yunus Emre Divanı’ndaki durumu bakımından incelenmiştir. Çekim edatlarının çalışma konusu olarak seçilmesinin sebebi, bunların Türkçedeki dil bilgisel anlamlı sözcükler içerisinde önemli bir yer tutmasıdır. Bugüne kadar yapılan çalışmalarda Yunus Emre Divanı’ndaki çekim edatlarının dil bilgisel anlamları bakımından ayrıntılı olarak incelenmediği görülmüştür. Yunus Emre’nin şiirleri üzerinden Oğuzcanın 13-14. yüzyıldaki çekim edatlarını tespit edip bunlar üzerinde yapı ve anlam değerlendirmeleri yapmak Türkçenin çekim edatları hakkında bir tablonun oluşmasını sağlamıştır. Böylece de Oğuzcanın söz konusu yüzyıllardaki durumu Yunus Emre Divanı üzerinden çekim edatları açısından ortaya konmaya çalışılmıştır.
Keywords : Yunus Emre Divanı, Eski Anadolu Türkçesi, dil bilgisi, sözcük türleri, çekim edatı