Mehmet Akif Ersoy’s “To the Martyrs of Dardanelles”: Turkish View of World War I in Comparison to the English War Poets

Authors : Özlem AYDIN ÖZTÜRK

Pages : 151-164

Doi:10.48146/odusobiad.1108939

View : 16 | Download : 8

Publication Date : 2022-06-14

Article Type : Review Paper

Abstract :Birinci Dünya Savaşı sırasında yazmış olan İngiliz savaş şairlerinin en önemli özelliği sıtmaya yakalanarak ölen Rupert Brooke haricinde hepsinin savaşa bizzat katılmış olması ve şiirlerinde kişisel savaş deneyimlerini, bakış açılarını yansıtmış olmalarıdır. Birinci Dünya Savaşına Almanya’nın müttefiki olarak katılan Osmanlı imparatorluğu İngilizler ile Çanakkale’de savaşmıştır. Türklerin büyük bir zafer kazandığı Çanakkale savaşları üzerine profesyonel şairler tarafından yazılmış birçok şiir bulunmaktadır ancak Türk şiirinde bu savaşa katıldığı bilinen bir asker-şair yoktur. Çanakkale savaşları üzerine yazılmış olan şiirler düşünüldüğünde ilk akla gelen “Çanakkale Şehitleri” ve Mehmet Akif Ersoy’dur. Mehmet Akif’in ülkesinin kurtuluşu için kendini feda eden kahraman şehitler için yazdığı destansı şiiri “Çanakkale Şehitleri” Türklerin bu savaşa bakış açısını en iyi yansıtan şiirdir. Bu makale Mehmet Akif Ersoy’un “Çanakkale Şehitleri” şiirinde yansıttığı Türk tarafının savaşa bakış açısının vatanperverlik ve vatan için yapılacak fedakârlık fikirleri açısından İngiliz savaş şairlerinden farkına odaklanmaktadır. İngiliz savaş şairleri tarafından yansıtılan bakış açısı ilk başta bu savaşın demokrasi, özgürlük ve Batı medeniyetini koruma propagandasıyla bezenmiş romantik bir ideal olarak ele alınmıştır. Ancak, daha sonra savaşın aslında İngiltere açısından milli güvenlik ile ilgisinin olmadığı anlaşılmıştır. Politikacıların güç savaşı için milyonlarca gencin boş yere öldükleri bir cehennem ortamına sürüklendiğinin görülmesiyle bu romantik ideal yerini protesto ve hayal kırıklığına bırakmıştır. Türkler açısından ise bu savaş yenilgi halinde topraklarının işgali anlamına geldiğinden, onlar topraklarını canları pahasına savunmuş ve Çanakkale’nin geçilmesine izin vermemişlerdir.
Keywords : Mehmet Akif Ersoy, savaş şiiri, Çanakkale Şehitleri, Birinci Dünya savaşı, Gelibolu