Türkçe Eğitimi Açısından Mehmet Akif Ersoy’un Şiirlerinde Kalıp Söz Varlığının Değerlendirilmesi

Authors : Nil Didem ŞİMŞEK

Pages : 105-122

Doi:10.48146/odusobiad.1109153

View : 11 | Download : 7

Publication Date : 2022-06-14

Article Type : Research Paper

Abstract :Ana diline büyük bir anlatım gücü kazandıran kalıp sözler aracılığıyla ulusların kuşaktan kuşağa aktarılan yaşam deneyimlerini görmek mümkündür. Bir ulusun bilgeliği bu sözlerin içinde saklıdır. Bunlar, içinde kültür birimlerini taşıyan yapılardır. Bu uzlaşımsal kodlar, insanoğlu iletişime ilk başladığı andan beri yoğun duygu ve bilgileri taşıyan dil depolarına dönüşmüştür. Bu kodların taşıyıcısı olan edebî metinlerde insanlığın zihinsel yapısını ve hafızasını buluruz. Bu metin yapıları içinde iletişimsel amaçlar için üretilmiş ve kalıcılığı en yüksek olanlar şiirlerdir. Bu metin yapısı, alıcısına ait olduğu unsurun bir repertuvarını sunar. Çünkü okuyucu, kendisine uygun olan bağlamı bu yapılar üzerinden çok daha kolay tanır. Türk şiirinin gerçek realizmini bulduğu bir şair olan Mehmet Akif’te bu kültür birimlerini yoğun bir şekilde görmek mümkündür. Şairin şiirlerinde özellikle üzerinde durduğu kavramlar; onun milliyetçiliğini, mahallîliğini ve halkçılığını gözler önüne serer. Şair, bu durumun bir sonucu olarak yaşadığı toplumun bütün özelliklerini şiirlerine yansıtır. Hece veznini hiç kullanmadığı hâlde, topluma seslenme amacını benimsediği için sade bir dille şiirlerini yazmıştır. Şiirlerinde konuşma dilini canlı bir şekilde kullanması, onun âdeta kendi iletişim kanallarını ürettiğini göstermektedir. Bu açıdan bu araştırmada Mehmet Akif’in şiirlerinde yer alan kalıp sözler değerlendirilmiş ve bu söz varlığının Türkçe eğitimi açısından önemi ele alınmıştır. Araştırmayı gerçekleştirebilmek için nitel araştırma yöntemi kullanılmış; veriler doküman incelemesi yoluyla toplanmıştır. Araştırma sonucunda incelenen şiirlerinde 212 farklı kalıp söz tespit edilmiştir. Şiirlerde “ayrılık, bâtıl inançlar, yüceltme, minnet/teşekkür” bildiren kalıp sözlere rastlanılmamıştır.
Keywords : Mehmet Akif, şiir, kalıp sözler, Türkçe eğitimi