Non-linear Dynamics and Recurrent Patterns in Stock Markets: A Comparison Between BIST-100 and S&P500 Indices

Authors : Ata ÖZKAYA

Pages : 1365-1380

Doi:10.48146/odusobiad.1123224

View : 11 | Download : 6

Publication Date : 2022-08-02

Article Type : Review Paper

Abstract :Finansal sistemler, özellikle de hisse senedi piyasaları karmaşık sistemlerdir. Bu çalışmamızda BIST-100 endeksi ve S&P500 endeksinde kaotik dinamikleri araştıracağız. 27 Mayıs 2018 ile 26 Mayıs 2022 tarihlerini kapsayan dönemde ABD Doları bazındaki günlük getiri oranları zaman serisi verisinde Lyapunov katsayılarını hesaplayacağız. İncelemeye konu olan zaman aralığı, Covid-19 pandemisi krizinin küresel finansal piyasalar üzerindeki etkilerini ve bu etkilerin uygulanan sıradışı para ve mali politkaların yansımalarını da içermektedir. Çalışmamızın sonuçlarına göre ilgili dönemde BIST-100 ve S&P 500 endeksleri kaotik davranış sergilemektedir ve eşlik eden en büyük Lyapunov katsayısı pozitif olarak hesaplanmaktadır. BIST-100 ve S&P500 endeksleri poizitif getiri değerleri etrafında denge kümesi oluşturmaktadırlar, bu durum da genişlemeci para ve maliye politikalarının etkilerini yansıtmaktadır. Ayrıca, S&P500 endeksinin pozitif getirisi BIST-100 endeksi pozitif getiri denge kümelenmesinden daha büyük değer almaktadır. ABD’de genişlemeci parasal ve mali önlemlerin birikimli miktar etkisinin çok daha büyük olması bu durumun önemli bir nedeni olarak değerlendirilebilir. S&P500 endeksinin daha fazla pozitif getiri sağlamış olması, gelişmekte olan piyasalara olan küresel yatırımcı ilgisini düşürürken, BIST-100 piyasasına olan yabancı sermaye akımını da zayıflatmaktadır. Endekslerdeki kaotik dinamikler er ya da geç piyasadaki karmaşıklık düzeyini artırırken hisse senedi piyasalarında sığ koşulda düzensiz volatilite döngülerine neden olacaktır. Bu yüzden, politika yapıcılar enflasyon hedeflemesi temelinde finansal stabiliteyi önceleyen stratejiler üretmek durumundalar. Türk ekonomis özelinde bu strateji hayata geçirilebilirse Türkiye finansal piyasalarındaki varlıklara talebin artması ve küresel sermaye akımlarının yoğunlaşması ihtimali yükselecektir. Küresel Merkez bankalarının para politikalarında sıkılaşmaya gittikleri veri kabul edilirse, bulgularımız para ve maliye politikaları ile portföy ve risk yönetimi açısından katkı sunmaktadır.
Keywords : Covid 19, Kaos, Lyapunov katsayısı, Piyasa verimi, BIST 100, S P500